Γέροντα, αν κάποιος έχη αλλάξει ζωή και δεν παραμένη στις παλιές του αμαρτωλές συνήθειες, αλλά μερικές φορές πέφτη σε κάποιο από τα παλιά του αμαρτήματα, σημαίνει ότι δεν έχει μετάνοια;

– Εάν κάνη την προσπάθεια που χρειάζεται και πέφτη, έχει κάποια ελαφρυντικά. Στην αρχή δεν είναι εύκολο. 

Αλλά, όταν κανείς καταλάβη πραγματικά πόσο βαρύ ήταν αυτό που έκανε, δεν ξαναπέφτει. 

Παλιά υπήρχε μετάνοια ειλικρινής. Όταν κάποιος μετανοούσε, δεν γύριζε πίσω.

Θυμάμαι μια γυναίκα, πόσο με είχε βοηθήσει με την αληθινή της μετάνοια. Είχε πολλή συστολή, ούτε μιλούσε. 

Είχε βάλει τα μαύρα –σαν καλόγρια ήταν– και φρόντιζε ένα εκκλησάκι, άναβε τα κανδήλια… 

Και μόνον που την έβλεπες, βοηθιόσουν πολύ.

Τώρα βλέπω, μερικοί, μόλις αλλάζουν ζωή, αρχίζουν να κάνουν τον δάσκαλο στους άλλους, ενώ μέσα τους υπάρχει ακόμη ο παλαιός εαυτός τους. 

Να μετανοήση βέβαια κανείς, να σταματήση την άσωτη ζωή που ζούσε και να αρχίση να ζη πνευματικά, αυτό είναι θετική βοήθεια και για τους άλλους. 

Αλλά από εκείνη την κατάσταση στην όποια βρισκόταν, να παρουσιάζεται αμέσως ως πνευματικός άνθρωπος και να κηρύττη, ε!, αυτό είναι πλάνη.

Δηλαδή, Γέροντα, το κάνουν με την σκέψη να βοηθήσουν τους άλλους;

– Ναι, για να βοηθήσουν. Πίσω όμως από αυτήν την ενέργεια τους, ιδίως αν ήταν λίγο γνωστοί στον κόσμο, κρύβεται ο υπερήφανος λογισμός: 

«Τώρα οι άνθρωποι θα πάψουν να μιλούν για Καραΐσκάκη και Κολοκοτρώνη και θα συζητούν για μένα»! από ‘κεί να καταλάβης πόσο λανθασμένα βαδίζουν.

Αν νιώθουν πραγματικά το σφάλμα τους, για ένα διάστημα δεν πρέπει να το ξεχάσουν και να ξεθαρρέψουν, αλλά να προσέχουν πολύ. 

Και όταν περνάνε διάφορες ιδέες ή λογισμοί από την παλιά ζωή τους, να τα διώχνουν σαν βλάσφημους λογισμούς. Αυτό είναι απόδειξη ότι δεν τα αποδέχονται πλέον, ότι ο οργανισμός αντιδράει.

Πρέπει δηλαδή να έχη κανείς πολλή ταπείνωση και να έχη σιχαθή όλα τα παλιά, για να αλλάξη πραγματικά. 

Αν κρατήση από την παλιά του ζωή μερικά, τα όποια εκείνος θεωρεί καλά, μετά μουρνταρεύονται και τα άλλα. Από την στιγμή που έχει έστω και μια μικρή ιδέα για τον παλαιό του εαυτό, δεν βοηθάει ο Θεός και, ό,τι κι αν κάνη, δεν θα είναι καθαρό..

Άγιος Παϊσιος ο αγιορείτης